Yumurta, daktilo, boya yani protesto

Politikacılara karşı bireysel bir protesto eyleminde bulunmak istiyorsanız, nerede olduğunuza, kime karşı eylem yaptığınıza ve hatta kim olduğunuza dikkat etmeniz gerekiyor. Yoksa ummadığınız sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.

Deniz Ülkütekin

Yakın zamanda ABD'li kadınları Irak'taki savaş konusunda bilinçlendirmek amacıyla kurulan ve hükümet karşıtı eylemlerde sık sık adı geçen Code Pink adlı örgüte mensup bir eylemcinin, Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleeza Rice'ın kongredeki konuşması öncesinde, kan rengine boyanmış bir halde yanına yaklaşarak "Sen kanlı bir savaş suçlususun" diye ortalığı inletmesi geçen haftanın en çok dikkat çeken olaylarından biriydi. Rice, manidar bir şekilde kafasını sallamakla yetinirken, güvenlik görevlileri tarafından apar topar götürülen protestocu kadın şu an mahkemede alacağı cezayı bekliyor. Ancak her politikacı Rice kadar şanslı olmayabilir. Bazen bu tür eylemler sembolik bir konumun ötesine geçip can ve mal kaybına neden olabilecek sonuçlar doğurabiliyor.

Bu tür bir eyleme maruz kalan ABD Başkanı George Bush da aslında şanslı sayılırdı. 2005 Temmuz'unda Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yaptığı bir konuşma sırasında kürsünün yakınına el bombası konulmuş, ama patlamamıştı. Gürcü yetkililer, bombanın tahrip gücünün olmadığını açıklamış, fakat Vladimir Arutyunian adlı bir şüpheliyi de gözaltına almışlardı. 27 yaşındaki Ermeni, ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı fakat bunda yakalandığı çatışma sırasında bir polisi öldürmekten suçlu bulunması büyük rol oynuyordu.

Liderleri protesto için her zaman patlayıcı maddeler kullanılması gerekmiyor. Greenpeace üyesi Ururguaylı Evangelina Carrozzo, 2005 Mayıs'ında, Avusturya'nın başkenti Viyana'da yapılan Avrupa Birliği-Latin Amerika zirvesine bir gazeteci gibi akredite olmayı başardı. Tam bu tür zirvelerin geleneği olan aile fotoğrafı çektirilirken üstünde sadece bikinisiyle sahneye fırladı. Elinde ise nükleer santralları protesto eden bir pankart vardı. Ancak çok güzel bir kadın olan Carrozzo, maalesef dikkat çekmek istediği sorundan daha çok ilgi çekti. Hatta Chavez, sadece kadına baktığını ve neyi protesto ettiğini görmediğini söyledi. Tabii bu kadar güzel bir protestoya herhangi bir ceza verilmesi düşünülemezdi.

Politikacılara karşı eylem yapmak için onlar kadar ünlü olmak, ceza almamak için iyi bir yöntem. "Albümlerimizi almayın, çalın" diyen İngiliz anarşist müzik topluluğu Chumbawamba'nın solistlerinden Danbert Nobacon, 1998 Brit Ödülleri Töreni sırasında İşçi Partisi'nden başbakan yardımcısı John Prescott'un başından aşağı bir kova dolusu buz dökmüş, "değerli politikacı" bu durum karşısında sadece gülümsemekle yetinmişti. Yine küreselleşme karşıtı eylemlere verdiği destekle tanınan U2'nun solisti Bono davet edildiği Dünya Ekonomi Formu'nda liderlere ağza alınmayacak küfürleri de içeren bir konuşma yapmış, dünyayı yönetenler ise sessiz kalmayı yeğlemişlerdi.

Ülkemizde de protesto eylemleri değişiklik gösteriyor. Bunlardan en bilineni Ahmet Çakmak adlı bir esnafın dönemin başbakanı Bülent Ecevit'e yazar kasa fırlatması. Ekonomik sıkıntılar yüzünden bunalan vatandaşın yaptığı hareket, Türk Ceza Kanunu'na göre para cezası gerektiriyordu. Ancak Ecevit, olaya hoşgörülü yaklaşıp Çakmak da başbakandan özür dileyince olay tatlıya bağlandı. Yine borçlarını ödeyemeyen bir vatandaşın, Çankaya Köşkü'ne kamyonunu bırakma girişimi de hafızalarda yer eden olaylar arasında. Recep Tayyip Erdoğan da protestolardan en çok nasibini alan başbakanlardan. "Ananı da al git" polemiği dışında Mersin ziyareti sırasında Kemal Özcan adlı bir çiftçi tarafından "bizi mahvettiniz lan" suçlamasıyla karşı karşıya kaldı. Ancak başbakan için önemli olan çiftçinin problemleri değil, lan kelimesiydi. Sonuçta Kemal Özcan gözaltına alındı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de bireysel protestodan nasibini aldı. Başbakan yardımcılığı döneminde Kudüs'deki Mescid-i Aksa'yı ziyareti sırasında Filistinli bir eylemci yaklaşıp "Sizin İsrail'le ilişkiniz var. İslam'da Yahudilerle ilişki yasaklanmıştır. Bizim onlara ihtiyacımız yok. Onlarla ilişkinizi kesin" çağrısında bulundu. CHP lideri Deniz Baykal ise Antalya ziyareti sırasında ülkeyi gerip erken seçime götürdüğü yönündeki bir protestoyla karşılaştı. Ancak vatandaşa yapılan tek yaptırım Baykal'ın etrafındaki partililerin gösterdiği tepkiydi.
Gördüğünüz gibi bireysel protestolar, bikiniden el bombasına kadar çok geniş bir yelpazede değerlendirilebiliyor. Artık eylemlerin niceliğinden çok niteliği önemli. Yani ne kadar yaratıcıysanız o kadar dikkat çekiyorsunuz.

TÜRKİYE'DEN...

21.7.2007: Bulut Yıldırım adlı protestocu genel şeçimlerdeki başarısızlığı protesto etmek için parti genel merkezi önüne "Baykal istifa" yazılı bir dövizle geldi. Ancak partililer tarafından bina dışına çıkarıldı ve polis tarafından gözaltına alındı.

2.4.2003: Ankara'yı ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell'ı Yargıtay binası önünde ellerinde yumurtalarla bekleyen birkaç öğrenci amacına ulaşamadı.

DÜNYADAN PROTESTOLAR...

20.4.2006: Çin Devlet Başkanı Hu Jintao'nun Beyaz Saray'daki konuşması sırasında basın mensuplarının arasına karışan yasaklı Falun Gong tarikatı üyesi, başkana "Günlerin sayılı" tehdidini savurdu.

26.9.2005: Beyaz Saray'ın önünde uzun süre kamp yaparak Irak savaşını protesto eden Cindy Sheehan polis kuvvetleri tarafından tutuklandı. Çıkarıldığı mahkede ise suçsuz bulundu. Sheehan'a protestosu sırasında bir ara Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez de eşlik etmişti.

17.2.2005: Demokrat Parti lideri Howard Dean ve eski Pentagon danışmanı Richard Perle, Irak savaşı hakkındaki görüşlerini açıklarken kalabalık arasından birisi "yalancı" diye bağırarak Perle'nin kafasına ayakkabı fırlattı. Polisler zanlıyı apar topar gözaltına aldı ve hakkında soruşturma başlattı.

29.10.2004: Bu kez Tony Blair'in işadamlarına konferans vereceği binanın çatısına çıkan bir Greenpeace üyesi, inşa edilmesi planlanan iki nükleer tesisi protesto etti.

20.5.2004: İngiltere Başbakanı Tony Blair, Avam Kamarası'ndaki bir toplantı sırasında, boşanmış babaların çocuklarını görme hakkını savunan Adalet Babalar grubu üyesinin toz boya dolu balonlarına hedef oldu.

CUMHURİYET PAZAR DERGİ - 4 KASIM 2007