2008 yılında 82 kişi 301'den, 44 kişi TMY'den, 23 kişi 216'dan, 47 kişi "hakaret"ten, 15 kişi "askerlikten soğutmak"tan yargılandı. Siyasetteki kutuplaşma, Kürt Sorunu'ndaki çözümsüzlük, eleştiriye tahammülsüzlük, basın ve düşünce özgürlüğüne zarar verdi.
BİA Haber Merkezi - İstanbul
13 Mart 2009, Cuma
2008 boyunca siyasetteki kutuplaşma, Kürt Sorunu'nda süregiden çözümsüzlük, hükümet ve ordu icraatlarının eleştirilmesine ve her türlü hak ihlalinin sorgulanmasına yönelik engeller, Türkiye'de basın ve düşünce özgürlüğünü her yönden geriletti.
Türkiye'de geçtiğimiz yıl, 82 kişi, Ceza Yasası'nın (TCK) 301. maddesinden yargılandı; 5'i mahkum oldu. 23 kişi, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik"ten sanıktı. Aralarında dört karikatürist ve 47 gazetecinin bulunduğu 74 kişi "hakaret" iddiasıyla 77 yıl hapis ve 1 milyon 885 bin 500 TL tazminat tehdidi altındaydı.
Doğan Medya Grubu'nu "bu gazeteleri evinize sokmayın" diyerek hedef alan Başbakan Erdoğan ve ailesi, "Radikal" yazarı Perihan Mağden, "Tempo" muhabiri Cemal Subaşı, "Leman" dergisinden Mehmet Çağçağ'ı mahkum ettirdi; "Milas Önder" gazetesinden Melih Kaşkar'dan da tazminat istiyor.
Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler'in (RSF) Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması'nda 173 ülke içerisinde 102. sırada yer alıyor.
"Düşünce suçlusu" sayısı bir yılda 254'ten 435'e çıktı
506 dava, 305'i gazetesi toplam 854 kişiyle ilgili bilgi verdiği, toplumsal gerginliğin düşüncenin baskı altına alınmasına etkilerine işaret eden 2008 Raporu'nda Bağımsız İletişim Ağı (BİA), 435 gazeteci, yazar, yayıncı, insan hakları savunucu, siyasetçi ve çocuğun düşünceleri nedeniyle mahkemeye çıkarıldığını açıkladı. 2007'de bu sayı 254 idi.
113 sayfalık BİA Medya Gözlem Raporu, geçtiğimiz yıl Türkiye'de basın ve düşünce özgürlüğünün durumunu kronolojik bir sıra içine ve şu başlıklar altında ortaya koyuyor: "Saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "basın ve ifade özgürlüğü davaları", "düzenleme ve hak aramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi",
"Sansüre tepkiler" ve "RTÜK uygulamaları"
Doğan Grubu'na 200; Taraf'a 70 dava
Kovuşturmalardaki ani artışın kaynağında, Ergenekon, Dağlıca ve Aktütün soruşturmaları dolayısıyla "gizliliği ihlal", "yargıyı etkileme" ve "gizli bilgi açıklama" gerekçeleriyle medya kuruluşlarına yönelik çok sayıda dava açılması da var.
Ordunun icraatlarının sorgulanması konusunda atak bir yayın çizgisi izleyen Taraf gazetesine bugüne kadar 70 dava; Doğan Grubu organlarına da Haziran 2007'den beri benzer yayınlar dolayısıyla 200'ün üzerinde dava açıldı.
Bunun dışında da "Yargıyı etkileme" davaları 2007'ye göre yüzde 100 arttı: İşkencede zamanaşımını duyuran "Cumhuriyet" muhabiri Alper Turgut 20 bin TL para cezasına çarptırıldı. 11 yaşındaki Mizgin Özbek'in öldürülmesini duyuran Batman'daki iki aktivist ve beş gazeteci beraat etti.
301 sanıklarında yüzde 50 artış!
TCK'nın 301. maddesinden 2008'de 82 kişi mahkemeye çıktı. 23'ünün davası Adalet Bakanlığı'ndan izin verilmeyince düştü. Bakanlıktan "izin" çıkınca mahkemeler yazar Temel Demirer ve Eskişehir'deki 10 aktivisti iki yıl hapisle yargılamaya devam edecek. 23 kişinin dosyası halen Bakanlık kararını bekliyor. Yayıncılar Ragıp Zarakolu ve Fatih Taş, hukukçu Eren Keskin, dergi sahibi Aziz Özer ve iş müfettişi Niyazi Uslay yıl içinde mahkum oldu. 2007'de 301'den 55 kişi yargılanıyordu.
"Kin ve düşmanlığa tahrik"i cezalandıran TCK 216. maddeden yargılanan 23 kişiden Prof. Dr. Baskın Oran, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, CNN Türk'ten Barış Pehlivan, siyasetçiler Nurettin Yılmaz ve Sertaç Bucak, radyocu Cemal Doğan ve yayıncı Songül Özkan beraat ettiler. Yayıncı Erol Karaaslan hakkında, daha önce beraat ettiği Richard Dawkins'in "Tanrı Yanılgısı" kitabından yeni dava açıldı. 2007'de de 216'dan 23 kişi sanıktı.
"Halkı askerlikten soğutmak"tan geçen yıl 9'u gazeteci 15 kişi yargılandı. Bülent Ersoy, Yıldırım Türker, Perihan Mağden, Cezmi Ersöz, Gökhan Gençay ve İbrahim Çeşmecioğlu beraat ederken Ragıp Zarakolu dahil 9 kişi halen yargılanıyor.
Hapisteki 37 kişiden 15'i tahliye oldu
Çoğu Ergenekon, PKK ve MLKP Davaları'nda 28'i gazeteci toplam 37 kişi, 2008'in tamamını veya bir bölümünü hapiste geçirdi; 15'i yıl içerisinde tahliye edildi.
Vedat Yenerer, Adnan Akfırat ve Serhat Bolluk Ergenekon Davası'ndan; Radyocu Füsun Erdoğan, İbrahim Çiçek ve Sedat Şenoğlu MLKP Davası'ndan, DİHA Ajansı'ndan Ali Buluş, Mehmet Karaaslan, Faysal Tunç ve Behdin Tunç da "PKK ile bağlantılı olmak"tan hapiste. Süren yargılamalarda tutuklamaların kesin olarak "gazetecilik faaliyetleri" ile ilgili olup olmadığı bilinmiyor.
Siyasetçi Mahmut Alınak, düşüncelerinden yargılandıktan sonra para cezalarını ödemeyi reddettiğinden iki kez hapse girdi. Savcıyı suçlayan gazeteci Hacı Boğatekin, 109 gün sonra tahliye olabildi.
Tehdit ve cezasızlığa devam!
2008'de İlhan Selçuk, Mustafa Balbay, Ufuk Büyükçelebi ve Soner Arıkanoğlu'nun de aralarında bulunduğu 13'ü gazeteci, toplam 34 kişi gözaltına alındı. Olay TV'den Barış Keskin ve Burak Özgün, yayına ESP temsilcisi Serpil Aslan'ı konuk ettikleri için, "yasadışı örgütün propagandası yapmak" suçlamasıyla gözaltına alındı.
Hrant Dink cinayetinden iki yıl sonra kamu makamlarının rolü tam anlamıyla ortaya çıkarılmış değil. Prof. Dr. Baskın Oran ve Agos gazetesine yönelik tehditler sürüyor, yaptırımlar ise etkisiz kalıyor. Polisin, İstanbul'da "1 Mayıs"ı, Hakkari'de de "Newroz"u izleyen habercilere saldırıları cezasız kaldı.
Bu dönemde 7 medya kuruluşu, 20'si gazeteci toplam 23 kişi saldırıya uğradı; iki kurum ve 7 gazeteci tehdit edildi.
2007'de 34 gazeteci ve 12 medya kuruluşu saldırıya uğramış, 22 kişi ve 6 medya kuruluşu tehdit edilmiş; 3 İnternet sitesi de sabote edilmişti.
AİHM cezaları azaldı
2008'de AİHM, 27 kişinin "ifade özgürlüğü" ihlalinden açtığı davalarda Türkiye'yi mahkeme giderleri dahil toplam 183 bin 810 TL (93 bin 680 avro) tazminata mahkum etti. Tutar, bir önceki yılın 219 bin 080 TL'lik bilançosundan düşük gözükse de AİHM'de mahkumiyetler 2008'in ikinci yarısında yükselişe geçti.
AİHM kararları Hıdır Ateş, Hünkar Demirel, Ahmet Gemici, Sacit Kayasu, Fevzi Saygılı, Bülent Falakaoğlu, İsak Tepe, Kadriye Kanat, Gülşen Bozan, Sevim Salihoğlu, Mehmet Zeynettin Unay, Sakine Aktan, Abdullah Yılmaz, Erdem Kılıç, Hasan Buran, Mehmet Kutlular, Yalçın Küçük, Ecevit Piroğlu, Mihriban Karakaya, Zeynel Abidin Kızılyaprak, Mehmet Mustafa Yalçıner, Mehmet Emin Albayrak, Şanar Yurdatapan, Fevzi Saygılı, Nizamettin Taylan Bilgiç, Serpil Kurtay ve Fevzi Saygılı ile ilgiliydi.
Kayıtlar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder